Dwie strony na jednej kartce - alternatywa

Swego czasu pisałem o efektywnym drukowaniu w trybie dwóch logicznych stron na jedną stronę papieru, polecając do tego celu impose. Narzędzie to, przy wszystkich swoich zaletach, jest jednak trochę kłopotliwe: ponieważ operuje na plikach .ps, wymaga wcześniejszej konwersji do postscriptu, która bywa powolna.

Dzisiaj o wygodniejszej i szybszej alternatywie do stosowania przy druku plików .pdf.

pdfnup

Alternatywą jest program pdfnup. W działaniu wygląda następująco:

Na powyższym zrzucie ekranowym porównuję dwa podglądy wydruku. Z lewej strony znajduje się efekt działania pdfnup, z prawej – normalnego ustawienia druku dwóch stron na jednej kartce w oknie drukowania.

Instalacja pdfnup

Skrypt pdfnup na Ubuntu i Debianie jest spakietowany, należy do pakietu pdfjam.

$ sudo apt-get install pdfjam 

Opis innych możliwości instalacji można znaleźć na stronie programu.

Do działania pdfnup potrzebny jest zainstalowany pdflatex - pdfnup (i cały pdfjam) to skrypt shellowy generujący plik .tex (wstawiający odpowiednio poszczególne strony PDF przy pomocy dyrektyw pakietu pdfpages) i przetwarzający go.

Zawartość pakietu pdfjam zależy od wersji. Pod Ubuntu 10.04 (gdzie mamy pdfjam 1.20) są to tylko pdfnup, pdfjoin (łączenie kilku PDF w jeden) i pdf90 (obracanie stron pliku PDF o 90 stopni). W Ubuntu 11.04 (pdfjam 2.05) skryptów jest już 11, min. pdfbook (wydruk 2x1 w trybie bookletu, tj. książki składanej wzdłuż centralnej linii, nazwa nawiązuje do psbook) czy pdfjam-slides3up (wydruk slajdów po 3 na stronę).

Wykorzystanie pdfnup

W najprostszej formie pdfnup wykorzystujemy następująco:

$ pdfnup plik.pdf

Efektem jest powstanie pliku o nazwie plik-nup.pdf (wersja z 11.04) albo plik-2x1.pdf(wersja z 10.04), złożonego w trybie dwóch stron na jedną kartkę (nazwę można zmienić zadając parametr --suffix). Ten można następnie wydrukować już normalnie (jeśli ma być bindowany, w trybie Long Edge Binding).

pdfnup obsługuje nieco opcji uruchomieniowych. Najbardziej przydatną jest możliwość wyboru stron wchodzących do generowanego PDF - można np. pominąć zbędne strony czy rozdziały. Zapis tej opcji ulegał zmianom, aby pominąć strony drugą, czwartą i dziesiątą w wersji z Ubuntu 10.04 piszemy:

$ pdfnup --pages "1,3,5-9,11-" plik.pdf

a w wersji z Ubuntu 11.04:

$ pdfnup plik.pdf "1,3,5-9,11-" 

(w tej drugiej obecność opcji wpłynie też na nazwę powstałego pliku, tu będzie to plik-1,3,5-9,11--nup.pdf).

Są też opcje pozwalające regulować rozmiar marginesów czy przycinać źródło (--offset, --trim i parę innych), patrz pdfnup --help.

pdftk

A skoro już o PDFach, wspomnę jeszcze o znacznie starszym a stale przydatnym narzędziu do obróbki PDFów: pdftk. Pod Ubuntu jest ono spakietowane:

$ sudo apt-get install pdftk 

pdftk pozwala łączyć i dzielić pliki PDF, nakładać bądź zdejmować PDFowe hasła i ograniczenia, dokładać tło i/lub znaki wodne (dodatkowe teksty lub grafiki umieszczane na każdej stronie), obracać lub skalować strony… Przykładowo, polecenie

pdftk lead.pdf main.pdf appendx.pdf \
      cat \
      output full_book.pdf \
      encrypt_128bit owner_pw tajnehaslo allow printing

łączy lead.pdf, main.pdf i appendx.pdf w jeden plik full_book.pdf, szyfruje go (PDFowym szyfrowaniem utrudniającym modyfikację pliku) i ustawia zgodę na drukowanie (ale nie ustawia zgody na kopiowanie treści).